Osim što je naophodan za život, kiseonik se primjenjuje i kao lIjek. Samo 3-4 minuta bez kiseonika je dovoljno da izazove trajna oštećenja moždanog tkiva.
Za neke bolesti je HBOT lijek izbora, za neke pomoćna terapija a sve češće se primenjuje i kod zdravih ljudi u cilju prevencije bolesti i poboljšanja opšteg psiho-fizičkog statusa. Obzirom na mehanizam djelovanja i navedene efekte HBO terapije, gotovo da nema oblasti medicine u kojoj se danas ne primjenjuje hiperbarična oksigenacija.
U vazduhu koji dišemo ima 21% kiseonika. Tokom disanja kiseonik difuzijom prelazi u krvotok, vezuje se za hemoglobin u eritrocitima i tako vezan transportuje putem krvi. Zasićenost hemoglobina je 97% i dodatno ima prostora za povećanje od ukupno 3%. Međutim, princip djelovanja HBO terapije se zasniva na fizičkim zakonima koji omogućavaju rastvaranje veće količine kiseonika u plazmi i na taj način transporta kiseonika do ćelija. Povećanjem ambijentalnog pritiska u hiperbaričnoj komori i udisanjem 100% molekulskog kiseonika, dolazi do rastvaranja udahnutog gasa (kiseonika) u krvnoj plazmi i povećanja parcijalnog pritiska kiseonika. Na ovaj način se u krvi rastvori i do 20 puta više kiseonika, čime se osigurava njegov transport i korekcija hipoksije, nezavisno od eritrocita.
Primjenom HBO terapije, organizmu se pruža raskoš kiseonika koji je tkivima i ćelijama neophodan za njihovo normalno funkcionisanje i za korigovanje hipoksije kao osnove brojnih oboljenja.
Nauka do sada nije uspjela da pronađe lijek ili sredstvo koje će povećati količinu raspoloživog kiseonika u krvi. Jedini za sada poznati način je primjena samog kiseonika a najefikasnija medoda primjene je HBOT.
Brojni su terapijski efekti HBO terapije a neki od njih su:
- Angiogeneza – stimuliše rast kapilara u hipoksičnom tkivu i ubrzava zarastanje rana. Predstavlja indirektni i odloženi odgovor na primjenu hiperbarične oksigenacije. Terapijski efekat uključuje proliferaciju fibroblasta, proizvodnju kolagena i stimulaciju kapilarne angiogeneze.
- Hiperoksigenacija – visok nivo kiseonika pomaže u oporavku ćelijskih funkcija. Omogućava brzu nadoknadu kiseonika tkivima kod kojih je loša perfuzija usled kompromitovanog dotoka krvi.
- Osteogeneza – stimuliše stvaranje novog koštanog tkiva kod preloma i kompromitovanog koštanog tkiva
- Vazokonstrikcija – dovodi do smanjenja otoka kod tretmana kompartment sindroma i ostalih akutnih ishemija, kod traumatizma kao i redukcije intersticijalnog edema nakon revaskularizacije.
- Reparacija i regeneracija tkiva povećavanjem produkcije stem ćelija
- Smanjenje zapaljenja
- Stimulacija imunog odgovora
- Baktericidni i bakteriostatski efekat( naročito kod anaerobnih bakterija)
- Sinergističko dejstvo sa antibioticima
- Poboljšanje funkcija moždanih ćelija